De oude man en de piano
"een waar gebeurd verhaal"
© 2016, Willy Van Esch
ISBN - Gedeponeerd bij KBR (Koninklijke Bibliotheek van België) Wettelijk depot Gerechtsplein 9 B-1000 Brussel
Alle rechten voorbehouden.
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever of auteur.
Vooreerst het verhaal...
De oude piano stond er wat verdrietig bij. Ze hadden hem naar een donkere hoek in de kamer geduwd. Jarenlang hadden honderden kinderen en grote mensen in de muziekacademie met hem leren piano spelen. Dat waren mooie jaren..... Nu vroeg hij zich af hoe het verder moest. Zouden ze hem verkopen? Of misschien stuk slaan?
Maar nu was hij oud geworden en zijn klanken waren niet zo juist meer als jaren geleden.
Pianospecialisten hadden nog geprobeerd om hem nog wat op te kalefateren, maar het was zinloos geweest. Daarom moest hij weg!
Dat had de directeur beslist!
Met lede ogen zag hij hoe een jonge, nieuwe piano zijn plaats innam.
Vanuit zijn donkere hoek luisterde hij naar de mooie klanken en hij besefte dat hij zelf de nootjes niet meer zo zuiver zou kunnen spelen als de nieuwe piano.
Mozart, Schubert, Liszt, Chopin... ze kwamen hem zeer bekend voor.
Vroeger, toen hij jong was, speelde hij zelfs nog beter dan deze nieuwe piano, dacht hij. Nu maken ze geen piano’s meer zoals in mijn jeugdjaren!
Zijn scharnieren waren stijf geworden en hier en daar kwamen er barstjes in zijn zwarte houten lijf. Hij wist dat barstjes in een piano heel erg waren.
Op een morgen ging de deur plots open.
Een oude man met een blauw brilmontuur kwam samen met de directeur binnen.
“Dit is hem!” sprak de directeur en hij wees naar de hoek. “Daar staat onze versleten piano!"
"We hebben hem proberen te verkopen, maar niemand wil hem”.
De oude man sloeg de klep van de piano open en zag hoe de witte toetsen vuil en vergeeld waren. “Och!”, zei hij, “op die hoge leeftijd is het toch maar normaal dat de toetsen verkleurd zijn. Hoeveel vingers hebben al die jaren niet op deze piano gespeeld?”
“Het reglement van de muziekacademie zegt dat ik de piano moet laten vernietigen”, sprak de directeur met een koele stem.
De lieve man schrok: “We kunnen hem toch niet laten vernietigen! Deze piano heeft zoveel plezier geschonken aan zoveel mensen... Geef hem aan mij! Als ik hem van jou krijg, heb ik een bijzonder plaatsje waar hij zijn oude dag kan doorbrengen!”
De directeur dacht lang na. “Akkoord”, zei hij tenslotte. “En mag ik weten op welk bijzonder plaatsje jij deze oude piano gaat zetten?”
“Ik zet hem in mijn tuin”, glunderde de oude man. “Ik heb een mooie tuin, met veel sierstruiken en bomen. Daar zal de piano tot rust kunnen komen en genieten van de geuren van de bloemen, tot zijn laatste dag. En zo kan ik, samen met mijn kleinkinderen er alle dagen van genieten”.
De directeur fronste zijn wenkbrauwen. Hij begreep het eerst niet goed. “Wel dat is eens iets helemaal anders. Normaal zet men een piano in de woonkamer, maar eigenlijk vind ik dit een reuze idee”.
Een paar dagen later kwam de oude man met een grote bestelwagen en zijn vrienden, de piano ophalen. Hij was zeer zwaar, want in de piano zat een stalen geraamte. Met vier mannen brachten ze hem naar de siertuin, waar hij sedertdien mooi te pronken staat.
Het was het beste plekje, iedereen kon hem zien. De kleinkinderen Vincent, Charlotte, Matisse en Emma wisten niet wat ze zagen. Dit hadden zij nog nooit gezien. Een piano in de tuin? Matisse ging voor het toetsenbord zitten en probeerde een stukje uit zijn pianoles te spelen, maar de toetsen wilden niet meer mee. De sol- en de re-toets zaten vast.
De oude man vond dat het wel eens voor de kinderen gevaarlijk kon worden met die strak gespannen snaren en die zware stalen kader in de piano. De kader moest maar eens op één van de kinderen vallen.
Het duurde niet lang of de man verwijderde de snaren en de metalen kader.
En daar stond de oude piano dan, zonder geraamte en zonder snaren. Maar geen nood, hij moest toch niet meer spelen.
De piano glunderde en genoot van de vlinders en de vogels. Hij hoorde de oude man het gras afrijden. Jaar na jaar. En ieder jaar werd hij wat ouder, kwamen de witte en zwarte toetsen los en zakte hij meer en meer in elkaar. In de winter zat hij onder de sneeuw, in de zomer stond hij in volle zon. Maar als de wind hevig te keer ging, zat hij bedolven onder de blaadjes en takjes van de bomen rondom hem.
Niemand mocht de piano kuisen of aanraken. De man wou dat de piano met rust gelaten werd.
Maar geen nood. Hij nam ieder jaar foto’s van de oude piano, zodat hij nooit vergeten zou worden. En elk jaar werd de piano ouder totdat hij geen witte toetsen meer had. Het was net alsof de piano zijn tanden verloor!
Dat bracht de oude man op een idee: “Ik ga de piano schilderen. Dan kan ik het schilderij inkaderen en in de hall van mijn huis ophangen. Zo kan iedereen, die binnenkomt, de piano zien.”
Zo gezegd, zo gedaan! En de oude man begon!
En nu de aquarel...
- Papier 100% katoen
- Tegengestelde kleuren
- Opbouw laag op laag
- Van grote vlakken naar detail
- Van lichte naar donkere tinten
Materialen:
Fabriano Artistico aquarelpapier 300 gr/m2 in mal gemaakt,
100% katoen, chloor- en zuurvrij
Zowel ronde als platte penselen, vooral chinese penselen.
Ik gebruik pigmenten van Winsor&Newton. Het kleurenpalet is vrij stabiel en is overal ter wereld verkrijgbaar.
Kleurenkeuze:
Kleuren bepalen de sfeer van uw werk. Een basiskleur bepaalt of uw werk koud of warm is, of we goed of slecht gezind zijn, of het morgen, middag of avond of nacht is.
Bij deze aquarel gebruik ik als sfeerschepping ruwe sienna. Deze zachte gele kleur bindt alle elementen van mijn aquarel. Nadien zal ik er verschillende wassingen op zetten, maar toch blijft de warmte van ruwe sienna behouden en in de transparantie doorschemeren.
Een tweede belangrijk element in mijn kleurenkeuze is de tegenstelling tussen kleuren. Ik probeer in mijn werk twee tegengestelde kleuren te gebruiken. Alhoewel ik hier geen 'instappunt' of 'focuspunt' wens te maken, zullen zij toch eerst de aandacht trekken van de kijker. In dit geval zijn dat de kleuren oranje en turquoise.
Deze aquarel is een project van meerdere dagen. De reden hiervoor is dat ik veel gebruik heb gemaakt van de zogenaamde "spattechniek". Na elke "spatbeurt" heb ik telkens 24u gewacht om zeker te zijn dat de vorige spartbeurtjes droog zouden zijn, alvorens opnieuw te spatten. Dit heb ik een negental keren herhaald, zodat we uiteindelijk negen (spat)wassingen hebben, waarbij de transparantie niet verloren gaat. Natuurlijk gaf me dat de kans om na te denken waar en hoe ik de volgende spatbeurt 's anderendaags zou plaatsen. (... of denk je dat ik een trage denker ben...??)
Hoe heb ik de aquarel gemaakt?
- Nadat ik met potlood een schets gemaakt heb van de piano, kan het echte werk beginnen. Ik let er op dat de piano niet in het midden van mijn werk sta. Lichtinval van de rechterkant. De lijnen van de piano duwen de kijker naar rechtsboven, maar de toetsen zullen deze beweging tegen houden. Onthou: als vertikale en horizontale lijnen overwegen, wordt het een kalm en rustig werk. De diagonale lijnen brengen beweging in het werk.
- Als voorbereiding plak ik een aantal vlakken af met schilderstape en bescherm l de "weke" delen met maskeervloeistof (zie blauwe lijnen op de foto).Ik maak mijn papier nat en zorg er voor dat op bepaalde plaatsen het water gemengd is met wat permanente maskeervloeistof. Deze is onzichtbaar en hecht zich in het papier. Ik doe dit om achteraf gemakkelijker sommige vlakjes weg te kunnen nemen.
- Terwijl mijn blad nog nat is, zet ik een eerste lichte wassing met Ruwe Sienna.
- Nadat alles droog is, plaats ik ('s anderendaags) opnieuw maskeervloeistof, ditmaal op elementen die achteraf geel moeten blijven.
Bijvoorbeeld: rechts onder op plaatsen waar de blaadjes geel moeten blijven.
Dit proces zal ik herhalen op elke nieuwe wassing. Hierdoor bekom ik allerlei tinten in het gebladerte. - Oranje en turquoise zijn tegengestelde kleuren. Dit effect breng ik aan via spatten. In dit geval ongeveer een negental keer.
Ik laat de spatten drogen door te wachten tot 's anderendaags alvorens opnieuw kleur aan te brengen.
TIP: Je bekomt een prachtig oranje door Transparant Geel te mengen met Quinacridone Red.
Ik gebruik deze combinatie frequent, zoals in mijn werken 'De Kaartspelers' en 'De Kerkgangers'.
- Meer en meer breng ik donkere tinten aan, door gebruik te maken van Gebrande Sienna met French Ultramarijn.
En telkens weeral goed te laten drogen.
Ik verwijder de afplaktape. - Op sommige plaatsen, zoals in het gebladerte onderaan en in de omheining, neem ik met een bijna droog penseel felle kleuren weg.
Voordien had ik hier permanente maskeervloeistof aangebracht.
Sfumato is een techniek waarmee de strakke omtrekken in een schilderij wazig gemaakt worden en laten vervloeien. Meest gebeurt dat met de vingers. De techniek is enkel mogelijk met transparante kleuren.
- Alle maskeervloeistof wordt weggenomen. Ondertussen werken we de details af, telkens met donkere tinten.
De barstjes in het hout maak je met een scherp voorwerp, zoals een mes. Je maakt een lichte snede in het papier en de kleuren lopen in de kleine voegjes. Dit kan je uiteraard alleen maar als het papier nog nat is.
- En nu is het de beurt aan de metalen geroeste delen. Hiervoor gebruik ik Gebrande Sienna, Alizarine en soms een snuifje Quinacridone Red.
- Tenslotte de afwerking, zoals het paneel op de zijde vooraan en de houten afsluiting achteraan.
